2025: een jaar van chaos, showcase-controles en rechtsongelijkheid

Het is zover: de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) wordt vanaf januari 2025 actief gehandhaafd. Na jaren van uitstel heeft de Belastingdienst de teugels strak aangetrokken, met een duidelijk doel: schijnzelfstandigheid aanpakken. Maar in plaats van in dit overgangsjaar - zo wordt het genoemd - rust en duidelijkheid te brengen, zien we een markt die lamgeslagen is door onzekerheid. En niet zonder reden, want de gevolgen voor bedrijven, zelfstandigen en zelfs de overheid zelf zijn verre van duidelijk.

Onze voorspelling: een showcase-aanpak
Hoewel dit jaar wordt gepresenteerd als een overgangsjaar, is er geen sprake van een volledige vrijstelling. Bedrijven die niet voldoen aan de regels, riskeren naheffingen, hoewel boetes in veel gevallen pas in 2026 worden opgelegd.

Onze voorspelling: de focus ligt op showcase-aanpakken met gerichte controles om een voorbeeld te stellen in sectoren waar schijnzelfstandigheid vaker voorkomt. Sectoren zoals zorg, onderwijs, horeca en bezorgdiensten staan hoog op de agenda vanwege de specifieke uitdagingen rondom arbeidsrelaties. Het is een slimme zet als je wilt laten zien dat je hard optreedt, maar voor de betrokken bedrijven en zelfstandigen is het allesbehalve geruststellend. Het risico bestaat dat projecten worden uitgesteld en opdrachtgevers terughoudend worden uit angst voor naheffingen​​.

De overheid als grootste overtreders
Terwijl bedrijven onder een vergrootglas liggen, blijkt de overheid zelf de wet te overtreden. Het ministerie van Financiën blijft ook in 2025 werken met honderden zelfstandigen in constructies die waarschijnlijk als schijnzelfstandigheid worden aangemerkt. In een pijnlijke spagaat heeft het ministerie toegezegd eventuele boetes en naheffingen simpelweg zelf te betalen - met belastinggeld. Hoe kan de overheid geloofwaardig optreden tegen schijnzelfstandigheid als ze zelf de regels aan haar laars lapt? Dit leidt tot terechte vragen over rechtsongelijkheid.

Een bevroren markt
De directe gevolgen zijn al zichtbaar. Bedrijven in cruciale sectoren, zoals de zorg en het onderwijs, zijn huiverig geworden om zelfstandigen in te schakelen, zelfs bij duidelijke veranderopdrachten of specialistische interim-rollen. Dit belemmert niet alleen de flexibiliteit, maar kan ook de continuïteit van essentiële diensten in gevaar brengen. Denk aan zzp-huisartsen die niet meer kunnen worden ingezet voor avond- en nachtdiensten​​.

Daarnaast speelt er een structureel probleem. De criteria om te bepalen of iemand echt zelfstandig is, blijven vaag en situatieafhankelijk. Dit creëert onzekerheid bij zowel opdrachtgevers als zelfstandigen, met als gevolg dat opdrachtgevers vaak eieren voor hun geld kiezen en de samenwerking stopzetten​​.

Een oproep aan Den Haag
De huidige aanpak van schijnzelfstandigheid zaait chaos en onzekerheid. Bedrijven aarzelen, zelfstandigen verliezen werk, en de overheid verliest haar geloofwaardigheid. Dit kan niet zo doorgaan.

Politiek Den Haag, het is tijd voor actie. Ga in gesprek met alle betrokkenen en werk aan een wet die duidelijkheid en rechtsgelijkheid biedt. Stop de onzekerheid en kies voor een toekomstbestendige arbeidsmarkt.